همه چی دونی

 

طبقه بندی فارماکولوژیک آسپیرین: سالیسیلات

طبقه بندی درمانی: ضد درد غیر مخدر، ضد تب، ضد التهاب غیر استروئیدی، مهار کننده تجمع پلاکتی.

طبقه بندی مصرف در بارداری: رده D

اشکال دارویی:

Tablet: 80, 325

Tablet , Chewable: 100 mg

 مقدار مصرف:

الف ) آرتریت: بزرگسالان: مقدار g/day 4/2- 6/3 در مقادیر منقسم مصرف می‌شود. دوز دارو را می توان هر هفته به میزانg  ۲/۱ افزایش داد. دوز نگهدارنده بین  g 6/3- 4/5 روزانه می‌باشد.

کودکان با وزن بیشتر از ۲۵ کیلوگرم: ۴/۲ تا ۶/۳ گرم روزانه در مقادیر منقسم.

کودکان با وزن کمتر از ۲۵ کیلوگرم: mg/kg60-110 روزانه در مقادیر منقسم، در فواصل هفتگی می توان دوز دارو را روزانه تا             mg/kg  ۱۰ افزایش داد. دوز نگهدارنده بین mg/kg 80-100روزانه حداکثر تا mg/kg 130روزانه، می‌باشد.

ب) دردی خفیف یا تب: بزرگسالان: mg  ۶۵۰ تا g  ۳/۱از قرص آهسته رهش هر ۸ ساعت، حداکثر تا ۹/۳ گرم روزانه یاmg  ۳۲۵-۶۵۰ از راه خوراکی یا رکتال هر ۶-۴ ساعت حداکثر تا g 4روزانه.

کودکان بالای ۱۱ سال: mg/kg 10-15 در هر دوز هر ۶-۴ ساعت حداکثر تا دوز g 4روزانه.

در کودکان ۱۱-۲ سال: mg/kg 65 خوراکی یا از راه رکتال در دوزهای منقسم هر ۶-۴ ساعت در صورت لزوم، حداکثر تا g/m²  ۵/۲٫

پ)حملات گذرای ایسکمیک و اختلالات ترومبوآمبولیک: ۵۰ تا ۳۲۵ میلی گرم روزانه ( دوز پروفیلاکسی در آقایان ) و ۱۶۰ تا ۳۲۵ میلی گرم ( دوز درمانی ) روزانه بلافاصله یا در فاصله ۴۸ ساعت بعد از حمله (stroke).

ت) کاهش خطر حملات قلبی در بیماران دارای سابقه انفارکتوس میوکارد یا آنژین صدری ناپایدار.

پروفیلاکسی اولیه: ۳۲۵- ۷۵ میلی گرم روزانه

پروفیلاکسی ثانویه: ۳۲۵-۷۵ میلی گرم روزانه

دوز درمانی: ۳۲۵-۱۶۰ میلی گرم روزانه.

ث) تب روماتیسمی: بزرگسالان، ۸-۵ گرم روزانه به صورت منقسم هر ۶-۴ ساعت برای ۲-۱ هفته مصرف می‌شود. سپس دوز به   mg/kg60-70 روزانه کاهش یافته و برای مدت ۶-۱ هفته ادامه یابد و بعد در عرض ۲-۱ هفته به تدریج قطع شود.

کودکان: mg/kg 100روزانه برای ۲ هفته سپس mg/kg  ۷۵روزانه برای ۶-۴ هفته.

ج) پریکاردیت متعاقب انفارکتوس قلبی حاد:

بزرگسالان: ۳۲۵- ۱۶۰ میلی گرم روزانه.

ج) جلوگیری از بسته شدن عروق کرونر بعد از انجام آنژیوپلاستی.

بزرگسالان: ۳۲۵ میلی گرم هر ۶ ساعت بعد از جراحی سپس روزانه mg 325 برای حداقل یکسال.

بعد از گذاشتن استنت: ۳۲۵- ۱۶۰ میلی گرم ۲ ساعت قبل از گذاشتن استنت و سپس مادام العمر ادامه یابد.

ح) درمان سندرم کاوازاکی (Kawasaki) ( گروه لنفاوی – مخاطی – پوستی )

بزرگسالان: از راه خوراکی، مقدار mg/kg 80- 100در چهار دوز منقسم به همراه ایمونوگلوبولین وریدی مصرف می‌شود. بعد از فروکش کردن تب، مقدار مصرف باید به mg/kg/day 3-5 کاهش یابد. دوره درمان معمولاً ۸-۶ هفته است. در صورت درگیری عروق کرونر باید مادام العمر ادامه یابد.

مکانیسم اثر:

اثر ضد درد: آسپیرین احتمالاً با اثر بر روی هیپوتالاموس (اثر مرکزی) و یا متوقف کردن تولید تکانه‌های درد ( اثر محیطی ) اثر ضد درد ایجاد می‌کند. اثر محیطی ممکن است به علت مسدود کردن ساخت پروستاگلاندین از طریق مهار آنزیم سیکلواکسیژناز باشد.

اثر ضد التهاب: اگرچه مکانیسم دقیق این اثر معلوم نیست، ولی به نظر می‌رسد آسپیرین ساخت پروستاگلاندین ها را مهار می‌کند. همچنین این دارو ممکن است ساخت یا اثر واسطه‌های دیگر دخیل در التهاب را مهار کند.

اثر ضد تب: آسپیرین با اثر بر روی مرکز تنظیم کننده گرما در هیپوتالاموس برای گشاد کردن عروق محیطی، تب را تخفیف می دهد. این عمل جریان خون محیطی را افزایش داده و سبب تعریق می‌شود که به از دست دادن گرما و سرد شدن بدن از طریق تبخیر منجر می‌شود.

اثر ضد انعقادی: به نظر می رسد آسپیرین در دوز پایین با مسدود کردن اثر پروستاگلاندین سنتتاز از تشکیل ترمبوکسان A₂، ماده ای که موجب تجمع پلاکتها می‌شود، جلوگیری می‌کند. این عمل غیر قابل برگشت بوده و می تواند زمان خونروی را طولانی کند. در دوزهای بالا این دارو اثر پروستاگلاندین را که یک ماده قوی منقبض کننده عروق و مهار کننده تجمع پلاکتی است، بلوک کرده و در نتیجه اثر ضد انعقاد دارو را خنثی می‌کند.

فارماکوکنتیک:

جذب: از راه دستگاه گوارش به سرعت و به طور کامل جذب می‌شود. غلظت درمانی سالیسیلاتها به عنوان ضد درد و ضد التهاب     mcg/ml  ۱۵۰- ۳۰۰ است. پاسخ درمانی در بیماران مختلف متفاوت است.

پخش: در بیشتر مایعات و بافتهای بدن به طور وسیع انتشار می یابد. پیوند پروتئینی آن به آلبومین به غلظت دارو بستگی دارد و در محدوده ۹۰ – ۷۵ درصد است و با افزایش غلظت سرمی دارو کاهش می یابد. عوارض جانبی سمی شدید این دارو ممکن است در غلظت بالاتر ازmcg/ml  ۴۰۰ بروز کند.

متابولیسم: در دستگاه گوارش تا حدی به اسید سالیسیلیک هیدرولیز و تقریباً در کبد به طور کامل متابولیزه می‌شود.

دفع: به صورت سالیسیلات و متابولیتهای آن از راه کلیه دفع می‌شود. نیمه عمر دفع دارو ۲۰-۱۵ دقیقه است.

موارد منع مصرف و احتیاط:

موارد منع مصرف: حساسیت به سالیسیلات ها یا سایر NSAID ها، آسم، رینیت، پولیپ بینی، اختلال اکتسابی یا ارثی خونریزی دهنده (مانند کمبود فاکتور ۷ و ۹ انعقادی)، کودکان (زیر ۱۶ سال مبتلا به عفونت‌های ویروسی مثل آبله مرغان یا آنفلوانزا) بدلیل احتمال سندرم ری، خانم‌های باردار (بخصوص در ۳ ماه آخر بارداری).

موارد احتیاط: در بیماران مستعد خونریزی و اختلال پلاکتی، نارسایی کلیوی، گاستریت خونریزی دهنده و یا زخم پپتیک با احتیاط مصرف شود. مصرف زیاد الکل (بیشتر از ۳ بار در روز) ریسک خونریزی را افزایش می دهد. در نارسایی شدید کبدی یا کلیوی استفاده نشود. در صورت بروز اختلال شنوایی یا tinnitus مصرف دارو قطع شود.

دوزهای بالا در نارسایی خفیف تا متوسط کلیوی با احتیاط استفاده شوند. بیماران با حساسیت به رنگهای تارتارازین، پولیپ بینی و آسم ممکن است دچار واکنشهای حساسیتی ناشی از مصرف سالیسیلات شوند. در بیمارانی که قرار است جراحی شوند، بهتر است دوز آسپرین ۲-۱ هفته قبل از جراحی قطع شده تا ریسک خونریزی کاهش یابد. (تنها استثناء در بیمارانی است که استنت قلبی گذاشته و دوره درمان آسپیرین به همراه گلوپیدوگرل را تمام نکرده اند). در کودکان و نوجوانان مبتلا به آنفلوانزا و آبله مرغان نباید استفاده شود. تغییرات رفتاری (به همراه تهوع و استفراغ) از علائم اولیه سندرم ری می‌باشد.

تداخل دارویی:

مصرف همزمان با داروهای ضد انعقاد و ترومبولیتیک ممکن است اثرات مهار تجمع پلاکتی آسپیرین را تشدید کند.

مصرف همزمان با داروهایی که پیوند پروتئینی بالایی دارند (فنی توئین، سولفونیل اوره ها، وارفارین) ممکن است موجب جابجایی هریک از این داروها و بروز عوارض جانبی آنها شود. وضعیت درمان با این داروها باید به دقت پیگیری شود.

مصرف همزمان با سایر داروهای محرک دستگاه گوارش، مانند الکل، استروئیدها، آنتی بیوتیکها و داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی ممکن است عوارض گوارشی آسپیرین را تشدید کند. مصرف این داروها با احتیاط صورت گیرد.

مصرف همزمان با داروهای سمی برای گوش، مانند آمینوگلیگوزیدها، بومتانید، کاپرئومایسین، اتاکربنیک اسید، فوروسماید، سپس پلاتین، وانکومایسین یا اریترومایسین، ممکن است مسمومیت گوشی را تشدید کند.

آسپیرین کلیرانس کلیوی کربنات لیتیم را کاهش می دهد و در نتیجه باعث افزایش غلظت سرمی لیتیم و افزایش خطر بروز عوارض جانبی آن می‌شود.

آسپیرین اثر اوریکوزوریک فنیل بوتازون، پروبنسید و سولفین پیرازون را خنثی می‌کند.

کلرور آمونیوم و دیگر داروهای اسیدی کننده ادرار غلظت خونی آسپیرین را افزایش می دهند. در این موارد، احتمال مسمومیت با آسپیرین باید پیگیری گردد.

فوروسماید ممکن است دفع آسپیرین را مختل کند.

مصرف مقدار زیاد آنتی اسیدها و سایر داروهای قلیایی کننده ادرار، غلظت خونی آسپیرین را کاهش می دهد کاهش اثر سالیسیلاتها در این موارد باید بررسی شود.

کورتیکواستروئیدها دفع آسپیرین را افزایش می دهند.

غذا و آنتی اسیدها جذب آسپیرین را کاهش داده و به تأخیر می اندازند.

اثر بر آزمایشهای تشخیصی:

آسپیرین با تجزیه گلوکز ادرار در آزمایشهای Clinisitx , Clinitest, Tes-Tap و محلول بندیکت و با آزمونهای ۵- هیدروکسی ایندول استیک اسید (۵HIAA) ، وانیل مندلیک اسید (VMA) تداخل ایجاد می‌کند.

غلظت سرمی اسیداوریک ممکن است به طور کاذب افزایش یابد.

آسپیرین ممکن است با آزمایش Gerhardt برای سنجش استواستیک اسید ادرار تداخل ایجاد کند.

دارو باعث افزایش غلظت سرمی کراتینین، BUN، افزایش آنزیمهای کبدی و کاهش شمارش گلبولهای سفید و پلاکت ها می‌شود.

عوارض جانبی:

پوست: بثورات پوستی، کبودی، کهیر.

گوش: وزوز گوش، کاهش شنوایی.

دستگاه گوارش: التهاب معده، تهوع، استفراغ، دل آشوبه، بی اشتهایی، سوء هاضمه، سوزش سر دل، خونریزی نهفته.

ادراری – تناسلی: نارسایی حاد کلیوی.

خون: لکوپنی، افزایش زمان خونریزی، ترومبوسیتوپنی.

کبد: هپاتیت، اختلال کبدی.

سایر عوارض:

حساسیت مفرط به دارو که ممکن است به صورت آنافیلاکسی، آسم، آنژیوادم و سندرم ری نمایان شود.

توجه: در صورت بروز هریک از عوارض زیر باید مصرف دارو قطع گردد:

حساسیت مفرط، سالیسیلیسم، وزوز گوش، سردرد، سرگیجه، اغتشاش شعور، اختلال بینایی.

مسمومیت و درمان:

تظاهرات بالینی: اختلال گوارشی، الیگوری، نارسایی حاد کلیوی، هایپرترمی، اختلال EEG، بی قراری و اسیدوز متابولیک به همراه آلکالوز تنفسی و تاکی پنه که به خاطر افزایش تولید دی اکسید کربن و تحریک مرکز تنفس بروز کند.

درمان: باید معده بیمار را با واداشتن به استفراغ به وسیله شربت ایپکا، در صورت هوشیار بودن بیمار، یا با لوله بینی – معدی (NG-Tuble) تخلیه کرد. اقدامات حمایتی (حمایت تنفسی و تصحیح عدم تعادل معایعات و الکترولیتها ) باید انجام شود. معیارهای آزمایشگاهی و علائم حیاتی بیمار به دقت پیگیری شوند. با تجویز کربنات سدیم و قلیایی کردن ادرار دفع کلیوی آسپیرین افزایش می یابد. در صورتی که دمای رکتال بیمار بیش از ۴۰ درجه سانتی گراد باشد، با استفاده از اسفنج، بدن بیمار را باید خنک کرد. همودیالیز آسپیرین را از بدن خارج می‌کند ولی فقط در صورت مسمومیت بسیار شدید و یا خطر بروز ادم ریوی از آن استفاده می‌شود.

ملاحظات اختصاصی:

۱-قرصهای پوشش دار به آهستگی جذب می شوند و برای حالات حاد مناسب نیستند. مصرف آنها بهتر است برای درمان دراز مدت، مانند درمان آرتریت، اختصاص یابد.

۲-در صورت امکان باید مصرف آسپیرین یک هفته قبل از عمل جراحی قطع گردد.

۳- رطوبت ممکن است قدرت اثر آسپیرین را کاهش دهد. از این روی، این دارو باید در جای خشک و خنک نگهداری شود. در صورت استشمام بوی سرکه از قرصهای آسپیرین، باید از مصرف آنها خودداری شود.

۴- قرص ها را می توان جوید و یا بصورت شکسته یا خرد شده همراه غذا یا مایعات مصرف کرد.

۵- قرص‌های بدون پوشش آسپیرین در تماس با مخاط باعث ایجاد زخم و تحریک گوارشی می شوند.

۶- سالیسیلات ها علائم عفونت حاد ( تب، میالژی، آریتمی) را ماسکه  می کنند. بیماران مستعد مثل دیابتی ها باید از نظر علائم عفونت حتماً بررسی شوند.

۷- به صورت دوره ای، CBC، پلاکت، PT، تست‌های کبدی، BUN و کراتینین حین درمان بررسی شوند.

۸- بیمار را از نظر علائم خونریزی مثل پتشی، کبودی، استفراغ خونی و مدفوع تیره رنگ بررسی کنید.

۹- در موارد OTC، مصرف دارو بیش از ۱۰ روز توصیه نمی‌شود.

۱۰- در صورت بروز تب یا هیدراتاسیون، دوز دارو باید کاهش یابد.

روش تجویز:

به هیچ وجه قرصهای آهسته رهش یا انتریک کوت (EC) را خرد نکنید. برای کاهش عوارض گوارشی دارو بهتر است. همراه غذا یا یک لیوان آب مصرف شود. در موارد انفارکتوس حاد قلبی، قرص باید جویده شود.

نکات قابل توصیه به بیمار:

۱-آسپیرین را دور از دسترس کودکان نگهداری کنید.

۲- در صورت مصرف زیاد و درازمدت آسپرین، امکان بروز پتشی، خونریزی از لثه ها و خونریزی گوارشی را مورد توجه قرار دهید.

۳- در صورت حساسیت به رنگهای تارتارازین دارو را مصرف نکنید.

۴- جهت کاهش عوارض گوارشی، دارو همراه غذا یا آب استفاده شود.

۵- بهتر است جهت اطمینان از ورود دارو به معده و عدم چسبندگی به مری، حداقل ml  ۳۴۰ آب یا شیر همراه سالیسیلات ها استفاده شود. ۳۰-۱۵ دقیقه بعد از مصرف دارو بهتر است جهت جلوگیری از این عوارض، بیمار به حالت نشسته بماند.

مصرف در سالمندان:

۱-بیماران بالای ۶۰ سال ممکن است نسبت به اثرات سمی آسپیرین حساستر باشند. آسپیرین در این بیماران باید با احتیاط تجویز شود.

۲- اثرات آسپیرین بر روی پروستاگلاندینهای کلیوی ممکن است باعث احتباس مایعات و بروز ادم شود که این امر در بیماران سالخورده و افراد مبتلا به نارسایی احتقانی قلب اهمیت بسیار دارد.

مصرف در کودکان:

۱-به دلیل رابطه اپیدمیولوژیک آسپیرین با سندرم ری، به کودکان مبتلا به آبله مرغان یا آنفلوانزا نباید آسپیرین داده شود.

۲- این دارو نباید بیشتر از ۵ بار در روز استفاده شود. ( مگر در موارد لزوم ).

مصرف در شیر دهی: سالیسیلاتها در شیر مادر ترشح می شوند. طی دوران شیردهی باید از مصرف آسپیرین خودداری گردد.

مصرف در بارداری: به طور کلی بهتر است استفاده نشود. هر چند در مواردی مثل پره اکلامپسی یا سندرم آنتی فسفولیپید – آنتی بادی استفاده می‌شود.